یحیی نیکدل-مشاور اقتصادی و سرمایه گذاری

مدیر عامل موسسه مالی بینالمللی IIF، در گفتوگویی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، زنگ خطر بدهیهای جهانی را به صدا درآورد. کروز به حداقل ۲۳ سناتور دیگر آمریکایی پیوست که از ترامپ در انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری جمهوریخواه حمایت کردهاند. بار دیگر شاهد کمبود و در برخی مسیرها فقدان بلیت هواپیما و پروازهای داخلی به نرخ مصوب برای روزهای آینده هستیم. هر اونس طلا، امروز به ۲,۰۲۵ (دو هزار و بیست و پنج ) دلار رسید که نسبت به روز قبل ، کاهش ۱.۱۹ درصدی داشته است. به گفته مدیر کل روابط عمومی شرکت هما، قرارداد ایرباس با ایران ایر که در زمان برجام منعقد شده بود و با خروج آمریکا از برجام، ایرباس این قرارداد را معلق کرد، حالا بهصورت رسمی لغو شده است. شرکت تولیدی بورنووی بزرگترین و اولین تولیدکنندههای فضای باز، اکسسوری، آلاچیق، روشناییهای باغی و ویلایی، لوستر، آباژور، آبنما، میز و صندلی، آلاچیقهای یک طبقه و دو طبقه و هر محصولی که مرتبط با فضای باز باشد، هستیم.

موضوع زیرساختهای شهری و روستایی از جمله موضوعاتی است که در بهبود پایداری شاخصههای زیربنایی سهم عمدهای ایفا کردهاست. وضعیت پایداری در این حوزه همواره صعودی بوده و در دو دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ به وضعیت مطلوبی رسیدهاست که نشان دهنده موفقیت برنامههای عمرانی شهری و روستایی در کشور است. برخلاف موضوع زیر ساختهای شهری و روستایی در موضوع ترابری، پایداری روندی نزولی داشتهاست و عدد پایداری از مقادیر مطلوب در سه دهه ۱۳۴۰، ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ به مقادیر نامطلوب در دو دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ نزول کردهاست. در موضوع انرژی تنها در دو دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۸۰ عدد پایداری در وضعیت مطلوبی قرار داشتهاست. از علل مطلوب بودن عدد پایداری در دهه ۱۳۵۰ بهرهوری بالای انرژی به همراه تولید بالای نفت و سرانه پایین مصرف انرژی در این دهه است. در حالی که در دهه ۱۳۸۰ با وجود افزایش سرانه مصرف انرژی، از علل اصلی مقدار مطلوب پایداری میتوان به افزایش تولید برق، افزایش تولید نفت همراه با افزایش بهرهوری انرژی در این دهه اشاره کرد.

اگر بانک دچار ناترازی شود این مساله تشدید شده و منجر به افزایش پایه پولی (بدهی بانک به بانک مرکزی) و نقدینگی میشود. دو علت فوق خود را در افزایش تقاضای کل در اقتصاد و درنتیجه تورم نشان میدهد. اما جنس تورم ناشی از جهش نرخ ارز، فشار هزینه است. به عبارت دیگر با افزایش نرخ ارز، بهای تمامشده کالا و خدمات بهسبب وابستگی شدید تولید کشور به کالاهای اولیه، واسطهای و سرمایهای وارداتی افزایش مییابد که نتیجهای جز کاهش سطح تولید و افزایش قیمتها را در پی ندارد. اینکه علت جهشهای ارزی در کشور چیست؟ نیاز به بحث تفصیلی دیگری دارد. انتظارات تورمی نیز از طریق کانالهایی بر افزایش تورم دامن میزند. بهعنوان نمونه با افزایش انتظارات تورمی تبدیل شبهپول به پول افزایش یافته و به بازارهای دارایی مانند مسکن، خودرو، سکه و طلا تزریق میشود. تورم این بخشها خود به سایر بخشهای اقتصاد نیز سرایت میکند. برای هریک از علل چهارگانه فوق میبایست تدابیر لازم اندیشیده شود که در اینجا به برخی از آنها اشاره میشود.

بررسی مصرف میتواند از دیدگاههای مختلفی صورت گیرد که در این جا به آنها پرداخته میشود. مصرف خصوصی در ایران را میتوان بزرگترین جزء هزینه (یا تولید) ملی دانست، زیرا طی دو دههی گذشته همواره بین 50 تا 70 درصد هزینهی ملی کشور را تشکیل داده است. مصرف خصوصی در اقتصاد ملی افت و خیزهای فراوانی را تجربه کرده است که دلیل عمدهی آنرا میتوان نوسانات درآمدهای نفتی دانست. بررسیها نشان میدهد که یکسره همبستگی و همراهی زیادی میان درآمدهای نفتی و رشد مصرف خصوصی وجود داشته است. هرچند تحلیل رشد مصرف خصوصی به شناخت اوضاع اقتصاد کشور کمک میکند، اما به تنهایی نمیتواند ملاک دقیقی برای قضاوت دربارهی وضعیت مصرف خرد مقیاس کشور باشد. برای این منظور میتوان مصرف خصوصی سرانه را مورد توجه قرار داد. بیگمان، آثار نوسانات رشد مصرف خصوصی و نیز رشد جمعیت کشور است که زیر و بم این نمودار را تشکیل داده است. برای آگاهی بیشتر از دگرگونی مصرف سرانهی کشورها میتوان به جدول زیر مراجعه کرد که رشد واقعی سالانهی مصرف سرانهی کشورهای جهان را نشان میدهد.